Burak Yilmaz, de kersverse nieuwe spits bij Fortuna Sittard, regelde deze week een extra premie bij winst Fortuna. Mijn zoon vertelde me dat het gerucht ging dat hij deed. Ik geloofde het eerst niet. Ik kon er ook geen informatie over vinden. Maar zaterdagavond werd het bevestigd door technisch manager Sjoerd Ars: ‘Dat verhaal klopt‘.
Fortuna Sittard verloor afgelopen zaterdag van SC Heerenveen met 2-1. De beloningsprikkel heeft niet tot het gewenste resultaat geleid. Gelukkig maar, geef ik opgelucht toe. Deels omdat ik voor SC Heerenveen ben (ik ben in Heerenveen geboren) en deels omdat het mijn visie over motivatie bevestigd.
In het verleden was het heel gewoon om beloning (of straf) te gebruiken om anderen te motiveren, om ze letterlijk en figuurlijk in beweging te krijgen. Tegenwoordig weten we dat motivatie die vanuit jezelf komt veel krachtiger is en effectief op de lange termijn.
Gecontroleerde motivatie
In mijn boek ‘In 10 stappen meer plezier in bewegen’ maak ik het onderscheid tussen gecontroleerde en autonome motivatie. Een vorm van gecontroleerde motivatie is extrinsieke motivatie, je motivatie wordt gestuurd door prikkels van buiten. Je komt in actie omdat je iets krijgt als je dat doet. Of omdat het van je wordt verwacht en je het gevoel hebt dat je niet anders kan. Of omdat je anders straf krijgt.
Gecontroleerde motivatie leidt vaak tot druk en spanning. Dit kan energie geven voor de korte termijn: zou het lukken, kom ik/we ga(an) ervoor! Maar spanning leidt ook vaak tot onzekerheid, faalangst, weerstand of soms recalcitrant gedrag. De ander bepaalt immers wat er gebeurt.
Als een externe prikkel zoals beloning of straf verdwijnt, stopt het gedrag meestal. De noodzaak om bepaalde dingen te doen is dan weg. Dat kan negatief zijn: als ik geen beloning (meer) krijg, waarom zou ik het dan nog doen? Maar het kan ook positief zijn: er wordt niet meer op me gelet, ik mag zelf weer kiezen wat ik doe! En dat is veel leuker.
Autonome motivatie
Als je iets doet en er zelf achter staat noemen we dat autonome motivatie. Intrinsieke motivatie is een vorm van autonome motivatie. Het zorgt ervoor dat je als vanzelf in beweging komt, je hebt geen duidelijke reden nodig. Je denkt er niet over na, je ‘doet gewoon’. Dit gebeurt als je speelt, sport, experimenteert, improviseert, een spelletje doet of bezig bent met je (creatieve) hobby. Je beleeft plezier aan de activiteit zelf. En als dat het geval is, wil je het graag blijven doen. Presteren volgt dan meestal (ook) als vanzelf.
Advies voor de trainer
Het is te hopen dat de trainer van Fortuna Sittard een stokje gaat steken voor het gebruiken van beloning als prikkel om zijn team te motiveren. Laat hij ervoor zorgen dat zijn spelers gewoon hun lol in het voetbalspel weer terugkrijgen. Dat zal hen uiteindelijk helpen om weer te gaan presteren.
Wil je weten meer weten over de kracht van intrinsieke motivatie en hoe je dat bij je deelnemers kunt stimuleren? Doe dan mee aan het (gratis) webinar ‘Ontdek de kracht van intrinsieke motivatie’ op dinsdag 30 augustus om 13.00 uur. Meld je hier aan, ook als je niet aanwezig kunt zijn. Je ontvangt dan automatisch de opname!
