Een schaarslag? Hoe kom je eraan en vanaf?

Een schaarslag, dat is een soort nachtmerrie van menig lesgever. Ik krijg vaak de vraag: hoe kan ik dat oplossen? Eerst even een korte uitleg.  Een schaarslag komt voor bij de enkelvoudige rugslag en de schoolslag. Beide zwemslagen zijn symmetrische slagen, de beenslag wordt dus links en rechts identiek uitgevoerd. Bij een schaarslag gebeurt dit niet. Het ene been maakt de beweging anders dan het andere. Dit is niet handig en zou je graag anders willen. Want een goede technische uitvoering levert de zwemmer veel voordelen op. Ik schreef hierover een tijdje geleden een blog voor NL Zwemveilig

Lichamelijke oorzaak

De oorzaak van een schaarslag kan lichamelijk zijn en is dan niet gemakkelijk te beïnvloeden:

• Verschil in beenlengte; een langer been maakt een iets grotere beweging dan een korter been.
• Een ‘scheve’ houding, door verschillen in links en rechts bij de heupen, schouders of een lichamelijke beperking. Het effect is dat er geen symmetrie is in het lichaam, links en rechts (vanuit de lengte-as) zijn anders. De ligging is hierdoor ‘scheef’ en daardoor kan de beenslag niet symmetrisch worden uitgevoerd.

Andere oorzaken

Er zijn ook andere oorzaken van een ‘scheve’ ligging:

• De zwemmer draait het hoofd (enigszins) naar links of rechts waardoor een draai om de lengte-as ontstaat. Bijvoorbeeld om naar de lesgever te kijken die op de kant of in het water naast de zwemmer staat of loopt. Of om de kant in de gaten te houden omdat de zwemmer zich niet veilig voelt. Of omdat het druk en onrustig is in het water en de zwemmer constant rekening moet houden met alles wat er om hem heen gebeurt.
• De zwemmer is niet watervrij en heeft moeite om zijn evenwicht in het water te beheersen. Door beweging draai je snel om de lengte-as, je kunt dat o.a. compenseren door met je handen te stuwen. Het leren beheersen van je evenwicht is een belangrijk doel van de watergewenning en het leren zwemmen. Kijk hiervoor ook naar de animatie die we in het kader van NL Zwemveilig hebben gemaakt.

Een schaarslag kan ook worden geautomatiseerd als de zwemmer altijd in rondjes zwemt of altijd (te) dicht bij de kant zwemt en z’n best moet doen om de kant niet te raken.

Je kunt een schaarslag voorkomen door logische methodische stappen te kiezen. Leer kinderen eerst te stuwen op de eigen manier en watervrij te worden. Leer ze daarna bij voorkeur eerst de enkelvoudige rugslag aan. Die zwemslag is eenvoudiger en de ligging wordt door de beweging veel minder beïnvloed. En de ervaring van de beenslag op de rug zorgt ervoor dat de beenslag van de schoolslag met veel meer succes (en sneller) wordt geleerd.

Als de schaarslag er al is, kijk wat de oorzaak kan zijn. Ga zo nodig terug naar de doelen van watergewenning. Stimuleer (eerst) dat de zwemmer in de aanleerfase z’n handen gebruikt om in evenwicht te blijven. En voorkom dat de zwemmer in zijn automatisme terecht kan komen. Zorg voor variatie in de uitvoering. Kies (dus) voor differentieel leren: grote slagen, kleine slagen, snelle slagen, langzame slagen, op de rug, op de buik. Draait het hoofd steeds een beetje naar links? Laat het kind naar rechts kijken. Zwemmen jullie vaak rondjes? Zwem eens een rondje tegen de klok in. Is er veel onrust in je les? Zorg voor rust.

Ken jij nog meer oorzaken van een schaarslag?

Hoe probeer jij het op te lossen?