Vorige week verzorgde ik een webinar over ‘de goede lesgever’. Aanleiding voor dit webinar was o.a. het personeelstekort waar we allemaal mee te maken hebben. Wat kunnen we doen om dit tekort op te lossen? In het afgelopen jaar zijn er al meerdere brainstorms geweest en er zijn ook meerdere artikelen over verschenen. Waar de één het tekort vooral wijt aan waardering in de vorm van salaris, kijkt een ander meer naar de zorg voor het bestaande team. In veel stukken wordt ook gesproken over de erkenning van het vak en het imago. Er wordt ook aangegeven dat er zorgen zijn over de kwaliteit van het vak (van opleiding tot begeleiding). Als opleider ken ik die geluiden, ik kan er uren over praten of over schrijven.
Opnieuw een blog schrijven over de opleiding Lesgever Zwem-ABC zou een herhaling van zetten worden. Daarom besloot ik een Summerschool met webinars te organiseren. Zodat we in de sfeer van de zomer van alles eens kunnen overdenken en misschien snelle acties en/of grote plannen kunnen bedenken. Als je het hebt over de kwaliteit van een opleiding of medewerker, dan is het belangrijk om te weten wat je van iemand verwacht. En wanneer is iemand goed genoeg om zelfstandig les te kunnen geven? Die vraag stond centraal in het eerste webinar.
Een voorlopige conclusie is dat het begint bij de motivatie. Inhoudelijk kan iemand veel leren, maar een (toekomstige) collega moet gedreven zijn, enthousiast, (leren) lesgeven met plezier, betrokken zijn en zich verantwoordelijk voelen. Met zo’n houding wil hij of zij meer weten van de kinderen, uitzoeken hoe hij ze kan helpen en verder leren. (Je kunt dit en alle andere webinars terugkijken, meld je hier aan). Een concreet advies was om stagebegeleiders beter bij de opleidingen te betrekken. Zij zijn cruciaal bij het succesvol opleiden van hun nieuwe collega’s. Want of je nou online een opleiding volgt of in een klas zit, je leert het echte vak tijdens je stage. Tijdens het oefenen.
De begeleiding tijdens die stage is heel belangrijk. Hier volgen vijf belangrijke reden waarom.
Plezier in leren stimuleren
Een fijne begeleiding draagt bij aan een plezierig leerproces. In die zin is een leerling tijdens de stage begeleiden hetzelfde als kinderen leren zwemmen. De stagebegeleider moet niet te véél vragen van de leerlingen, hen ondersteunen, vriendelijk zijn, feedback geven, omgaan met onzekerheid en nog veel meer. Als er wordt geleerd met plezier én resultaat is de kans groter dat de leerling graag in het zwembad wil blijven werken
Voorbeeld zijn
De leerling leert van de stagebegeleider. Dit proces begint met observeren tijdens lessen. In eerste instantie zal de leerling veel gedrag kopiëren. De stagebegeleider is daarom automatisch het (goede) voorbeeld. De leerling gaat daarmee aan de slag. En net zoals bij ieder leerproces start hij met zelf ‘ervaren en experimenteren’. Vandaaruit leert hij verder met steun van de feedback van de stagebegeleider én de docent uit de opleiding.
Loslaten
Een goed voorbeeld zorgt voor structuur en houvast voor de leerling. Dit draagt bij aan een gevoel van (zelf)vertrouwen. Want het zorgt dat een leerling weet wat er van hem wordt verwacht. Daardoor durft hij sneller zelf in actie te komen en tijdens het doen ook nieuwe dingen uit te proberen. Dit slaagt alleen als de stagebegeleider voldoende los durft te laten. En de leerling de ruimte (gelegenheid) geeft om te experimenten en ervaring op te doen. Vaak is dat best lastig. Een ervaren lesgever weet hoe hij het wil hebben en kan soms moeilijk accepteren dat het ook anders kan. Oog hebben voor de eigenheid van de leerling is heel belangrijk, niet iedereen is gelijk. En wat 10 jaar geleden op de opleiding werd gezegd, kan nu achterhaald zijn.
Voldoende gelegenheid geven om te oefenen
De stagebegeleider moet voldoende gelegenheid geven om te oefenen. In de praktijk zie ik regelmatig dat leerlingen er ‘een beetje bijhangen’. Ze leren meer als ze de verantwoordelijkheid krijgen over 1,2 of een iets groter groepje leerlingen. Dit kan al snel in het opleidingstraject door duidelijke instructies te geven en eventueel (samen) lesvoorbereidingen te maken. Als er in het begin van de opleiding ook al snel praktische tips en tools worden gegeven, is de leerling goed voorbereid op te leren.
Open staan voor vernieuwing
In de opleiding leert de leerling theorie over het leren zwemmen, de verschillende keuzes die worden gemaakt en de verschillende visies die er vandaag de dag zijn. Hij wordt uitgedaagd om zijn eigen visie te ontwikkelen. Dit gaat gemakkelijker als er ruimte en interesse is voor de verschillen die de leerling ziet en de vragen die hij heeft. Door uitwisseling en discussie leert de leerling meer. Het kan ook de aanleiding zijn om van elkaar te leren en in het team bepaalde geautomatiseerde patronen aan te passen.
Stagebegeleiden 2.0
Bovenstaande redenen klinken logisch, maar zijn in de praktijk lang niet altijd zichtbaar. Door het personeelstekort zie ik dat veel leerlingen Lesgever Zwem-ABC vandaag de dag ‘het diepe in worden gegooid’. Er is te weinig tijd om te begeleiden. Sommige medewerkers vinden het begeleiden niet leuk of stressvol. Want ja, je hebt wel die ouders die verwachten dat hun kind iets leert. En of zo’n leerling Lesgever Zwem-ABC daar al een bijdrage aan kan leveren?
Beter samenwerken tussen opleider en stagebegeleider(s) in het zwembad lijkt de sleutel. Wat zou het mooi zijn als er een duidelijker afstemming komt. Zodat de leerling een goede begeleiding krijgt, al vroeg in de opleiding de belangrijkste dingen leert en dan eerder kan worden ingezet om een deel van de groep te begeleiden. Als een assistent, met zelfstandige taken. Dat zou een bijdrage kunnen leveren aan oplossing(en) van het personeelsprobleem: meer betrokkenheid van de leerling, sneller leerresultaat en inzetbaarheid, door snellere inzet kan ‘betaald leren’ uit en ….. Werk aan de winkel voor de opleiders!
Benieuwd hoe dit er in de praktijk uit kan zien? In 2023 gaf ik het webinar Stagebegeleiden 2.0. Je kunt het hier terugkijken. Meer informatie over de training voor stagebegeleiders vind je hier.
